Ngày 25/6/2025, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự 2015, có hiệu lực từ ngày 01/07/2025, chính thức loại bỏ án tử hình đối với 8 tội danh và chuyển sang án tù chung thân. Việc bãi bỏ hình phạt tử hình đối với 8 tội danh thể hiện chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong việc nhân đạo hóa pháp luật, phù hợp với xu thế chung của quốc tế và tôn trọng các công ước quốc tế về quyền con người.
1. Quy định về hình phạt tử hình và hình phạt chung thân
1.1. Hình phạt tử hình
Ảnh minh họa
Theo quy định tại Điều 40 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017, năm 2025 (sau đây gọi là Bộ luật Hình sự hiện hành):
Tử hình là hình phạt đặc biệt chỉ áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng thuộc một trong nhóm các tội xâm phạm an ninh quốc gia, xâm phạm tính mạng con người, các tội phạm về ma túy, tham nhũng và một số tội phạm đặc biệt nghiêm trọng khác do Bộ luật này quy định.
Không áp dụng hình phạt tử hình đối với người dưới 18 tuổi khi phạm tội, phụ nữ có thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi hoặc người đủ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử.
Không thi hành án tử hình đối với người bị kết án nếu thuộc một trong các trường hợp sau: Phụ nữ có thai hoặc phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi; người đủ 75 tuổi trở lên; người mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối.
1.2. Hình phạt tù chung thân
Ảnh minh họa
Theo quy định tại Điều 39 Bộ luật Hình sự hiện hành, tù chung thân là hình phạt tù không thời hạn được áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, nhưng chưa đến mức bị xử phạt tử hình.
Thời hạn ở tù chung thân: Không thời hạn (phạm nhân bị kết án tù chung thân sẽ bị giam giữ trong tù cho tới cuối đời).
Không áp dụng hình phạt tù chung thân đối với người dưới 18 tuổi phạm tội.
2. 8 tội danh được bỏ án tử hình từ ngày 01/07/2025
Theo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự ngày 25 tháng 6 năm 2025 có hiệu lực có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2025, đã bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh gồm:
+ Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (Điều 109);
+ Tội gián điệp (Điều 110);
+ Tội phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật của Việt Nam (Điều 114);
+ Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 194);
+ Tội vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 250);
+ Tội tham ô tài sản (Điều 353);
+ Tội nhận hối lộ (Điều 354);
+ Tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 421).
|
Tội danh |
Trước ngày 01/07/2025 | Sau ngày 01/07/2025 |
|
Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (Điều 109) |
Người tổ chức, người xúi giục, người hoạt động đắc lực hoặc gây hậu quả nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình |
Người tổ chức, người xúi giục, người hoạt động đắc lực hoặc gây hậu quả nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân |
|
Tội gián điệp (Điều 110) |
Người nào có một trong các hành vi tại khoản 1 Điều 110 BLHS thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân |
Người nào có một trong các hành vi tại khoản 1 Điều 110 BLHS, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân |
|
Tội phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật của Việt Nam (Điều 114) |
Người nào nhằm chống chính quyền nhân dân mà phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong các lĩnh vực chính trị, quốc phòng, an ninh, kinh tế, khoa học – kỹ thuật, văn hóa, xã hội, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình. |
Người nào nhằm chống chính quyền nhân dân mà phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong các lĩnh vực chính trị, quốc phòng, an ninh, kinh tế, khoa học – kỹ thuật, văn hóa, xã hội, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân |
|
Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 194) |
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp tại khoản 4 Điều 194 BLHS, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình |
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp tại khoản 4 Điều 194 BLHS, thì bị phạt tù 20 năm hoặc tù chung thân. |
|
Tội vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 250) |
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp tại khoản 4 Điều 250 BLHS, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình |
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp tại khoản 4 Điều 250 BLHS, thì bị phạt tù 20 năm hoặc tù chung thân |
|
Tội tham ô tài sản (Điều 353) |
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp tại khoản 4 Điều 353 BLHS, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình |
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp tại khoản 4 Điều 353 BLHS, thì bị phạt tù 20 năm hoặc tù chung thân |
|
Tội nhận hối lộ (Điều 354) |
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp tại khoản 4 Điều 354 BLHS, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình |
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp tại khoản 4 Điều 354 BLHS, thì bị phạt tù 20 năm hoặc tù chung thân |
| Tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 421) | Người nào tuyên truyền, kích động chiến tranh xâm lược hoặc chuẩn bị, tiến hành, tham gia chiến tranh xâm lược nhằm chống lại độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của một quốc gia hoặc một vùng lãnh thổ độc lập, có chủ quyền khác, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình |
Người nào tuyên truyền, kích động chiến tranh xâm lược hoặc chuẩn bị, tiến hành, tham gia chiến tranh xâm lược nhằm chống lại độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của một quốc gia hoặc một vùng lãnh thổ độc lập, có chủ quyền khác, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân |
Như vậy, trước đây, hình phạt nặng nhất được áp dụng của 8 tội danh này là hình phạt tử hình, tuy nhiên từ ngày 01 tháng 07 năm 2025, sẽ chuyển hình phạt tử hình sang tù chung thân là hình phạt nặng nhất.
Tại khoản 2 Điều 4 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự năm 2025, hình phạt tử hình đã tuyên trước ngày 01 tháng 7 năm 2025 đối với người phạm tội về 8 tội quy định trên mà chưa thi hành án thì không thi hành và Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quyết định chuyển hình phạt tử hình thành tù chung thân.
Riêng với tội tham ô tài sản và tội nhận hối lộ, theo quy định tại điểm a Khoản 4 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự 2025: Người bị kết án tù chung thân về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ chỉ có thể được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt khi đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và đã hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn.
Có thể thấy rằng, Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 86/2025/QH15 ngày 25 tháng 06 năm 2025 có hiệu lực từ ngày 01 tháng 07 năm 2025 mang đến những thay đổi quan trọng, phản ánh sự phát triển của xã hội và pháp luật Việt Nam trên con đường xây dựng một nhà nước pháp quyền, công bằng và nhân đạo.
Mọi thắc mắc xin vui lòng liên hệ với chúng tôi:
Công ty Luật TNHH Apex Legal (Đoàn Luật sư tỉnh Quảng Trị)
Số điện thoại: 0969 481 635 (Luật sư Apex Legal)
Địa chỉ: C11 số 8, đường Hương Giang, phường Đồng Hới, tỉnh Quảng Trị
Website: https://luatsuhoidap.com/
