Từ ngày 1/1/2026, một thay đổi quan trọng trong lĩnh vực quản lý đất đai tại Việt Nam sẽ chính thức có hiệu lực, đó là bảng giá đất sẽ được ban hành hàng năm thay vì giữ ổn định trong nhiều năm như trước đây. Điều này ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực liên quan như tiền sử dụng đất, thuế và lệ phí. Bài viết này sẽ giúp các bạn có cái nhìn tổng quát và dễ hiểu về những đổi mới quan trọng này, đồng thời phân tích tác động của nó đối với người dân trong thời gian tới.
1. Quy định của pháp luật về bảng giá đất sẽ được ban hành hằng năm
Theo khoản 3 Điều 159 Luật Đất đai năm 2024 đã quy định về bảng giá đất như sau:
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xây dựng, trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định bảng giá đất lần đầu để công bố và áp dụng từ ngày 01/01/2026. Hằng năm, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất để công bố và áp dụng từ ngày 01 tháng 01 của năm tiếp theo.
Trường hợp cần thiết phải điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất trong năm, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định.
Cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh có trách nhiệm giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức việc xây dựng, điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất. Trong quá trình thực hiện, cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh được thuê tổ chức tư vấn xác định giá đất để xây dựng, điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất
Như vậy, bảng giá đất sẽ được điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung và ban hành mỗi một lần, áp dụng từ ngày 01 tháng 01 của năm đó, thay vì ban hành mỗi 05 năm một lần so với quy định của luật cũ trước đây. Điều này nhằm đảm bảo nó phản ánh chính xác mức giá thị trường.
2. Các Trường Hợp Áp Dụng Bảng Giá Đất
Căn cứ quy định tại khoản 1 Điều 159 Luật Đất đai năm 2024 quy định bảng giá đất được áp dụng cho các trường hợp sau đây:
– Tính tiền sử dụng đất khi Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất ở của hộ gia đình, cá nhân; chuyển mục đích sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân;
– Tính tiền thuê đất khi Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hằng năm;
– Tính thuế sử dụng đất;
– Tính thuế thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân;
– Tính lệ phí trong quản lý, sử dụng đất đai;
-Tính tiền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai;
– Tính tiền bồi thường cho Nhà nước khi gây thiệt hại trong quản lý, sử dụng đất đai;
– Tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất theo hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất thu tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê đối với hộ gia đình, cá nhân;
– Tính giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất, cho thuê đất đối với trường hợp thửa đất, khu đất đã được đầu tư hạ tầng kỹ thuật theo quy hoạch chi tiết xây dựng;
– Tính tiền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân;
– Tính tiền sử dụng đất đối với trường hợp bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước cho người đang thuê.
Những thay đổi này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các nghĩa vụ tài chính mà hộ gia đình, cá nhân và doanh nghiệp phải thực hiện liên quan đến đất đai.
3. Tác động của việc bảng giá đất mới có hiệu lực từ 1/1/2026
Về mặt tích cực: Bảng giá đất mới được sẽ phản ánh sát giá trị thực tế của đất, giúp tăng thu ngân sách nhà nước từ đất đai và giảm thiểu hành vi trốn thuế.
Về mặt tiêu cực: Mức tăng của bảng giá đất có thể tạo áp lực tài chính lớn lên người dân, đặc biệt là những hộ gia đình có thu nhập thấp và trung bình. Hệ quả của việc tăng chi phí sử dụng đất có thể dẫn đến giá nhà tăng, ảnh hưởng đến khả năng mua đất, mua nhà của người dân.
4.Tác động đến thuế và lệ phí
Khi bảng giá đất mới được dự kiến áp dụng từ ngày 01/01/2026 thì đây sẽ trở thành căn cứ quan trọng để tính toán nhiều khoản thuế, phí và lệ phí liên quan đến đất đai. Điều này đồng nghĩa với việc mọi giao dịch, thủ tục về đất – từ chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế đến cấp sổ đỏ, xác định nghĩa vụ tài chính – đều có thể bị tác động trực tiếp bởi mức giá đất mới do Nhà nước ban hành.
– Lệ phí trong quản lý và sử dụng đất: Bảng giá đất mới sẽ là căn cứ để cơ quan nhà nước tính toán nhiều loại lệ phí khác nhau như: lệ phí cấp Giấy chứng nhận, trích đo địa chính… Việc điều chỉnh này giúp phản ánh sát giá trị thị trường đất đai theo từng năm và theo mặt bằng từng địa phương.
– Thuế sử dụng đất: Giá đất trong bảng giá mới được áp dụng để tính một số loại thuế liên quan đến đất đai như thuế chuyển nhượng đất, …. Các khoản thuế khác có liên quan đến giá đất, nếu pháp luật quy định sử dụng bảng giá đất làm căn cứ, cũng sẽ được điều chỉnh ngay từ thời điểm bảng giá mới có hiệu lực.
– Tiền xử phạt vi phạm hành chính về đất đai: Khi có giá đất mới sẽ kéo theo mức phạt bằng tiền trong lĩnh vực đất đai tăng lên, do nhiều hành vi vi phạm được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm giá trị thửa đất. Việc tăng mức phạt được xem là cần thiết nhằm răn đe, hạn chế vi phạm trong quản lý và sử dụng đất.
Việc áp dụng bảng giá đất mới từ ngày 1/1/2026 là một bước đi cần thiết nhằm tăng tính minh bạch và công bằng trong quản lý đất đai; hạn chế tiêu cực phát sinh từ chênh lệch giữa giá đất Nhà nước và giá thị trường; tạo nền tảng ổn định để xây dựng chính sách thuế, phí phù hợp theo từng thời kỳ.
Tuy nhiên, để những thay đổi này đi vào thực tế mà không gây áp lực tài chính cho người dân và doanh nghiệp thì các cơ quan chức năng cần: có chính sách hỗ trợ kịp thời; hướng dẫn rõ ràng thủ tục; minh bạch hóa quy trình tính tiền sử dụng đất, thuế và lệ phí.
Mọi thắc mắc xin vui lòng liên hệ với chúng tôi:
Công ty Luật TNHH Apex Legal (Đoàn Luật sư tỉnh Quảng Trị)
Số điện thoại: 0969 481 635 (Luật sư Apex Legal)
Địa chỉ: C11 số 8, đường Hương Giang, phường Đồng Hới, tỉnh Quảng Trị
Website: https://luatsuhoidap.com
