Trong thực tế, không ít người tham gia giao thông vẫn còn nhầm lẫn về quyền hạn của Cảnh sát giao thông (CSGT), đặc biệt là vấn đề khi nào CSGT được dừng phương tiện. Việc hiểu đúng quy định pháp luật không chỉ giúp người dân bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, mà còn góp phần xây dựng trật tự, an toàn giao thông.
Bài viết dưới đây sẽ giúp người dân hiểu đúng – đủ – dễ áp dụng các quy định pháp luật liên quan đến trình tự thủ tục khi bị CSGT yêu cầu dừng xe.
1. Khi nào CSGT được dừng xe để kiểm tra hành chính?
Theo Điều 66 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024 (Luật số 36/2024/QH15), CSGT chỉ được dừng phương tiện tham gia giao thông đường bộ để kiểm tra, kiểm soát khi thuộc một trong các trường hợp sau:
Thứ nhất, khi phát hiện hoặc có căn cứ xác định hành vi vi phạm pháp luật
CSGT được dừng xe khi trực tiếp phát hiện người điều khiển hoặc phương tiện có dấu hiệu vi phạm trật tự, an toàn giao thông hoặc vi phạm pháp luật khác. Việc phát hiện vi phạm có thể thông qua quan sát trực tiếp hoặc thông qua thiết bị, phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ.
Thứ hai, khi thực hiện mệnh lệnh hoặc kế hoạch tuần tra, kiểm soát đã được phê duyệt
Trong quá trình triển khai kế hoạch, chuyên đề hoặc mệnh lệnh tuần tra, kiểm soát giao thông của cấp có thẩm quyền, CSGT được phép dừng phương tiện để kiểm tra theo nội dung kế hoạch đã được phê duyệt.
Thứ ba, phục vụ yêu cầu về quốc phòng, an ninh và trật tự xã hội
CSGT được dừng xe để phục vụ công tác bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội; phòng, chống tội phạm; phòng, chống thiên tai, cháy nổ; cứu nạn, cứu hộ hoặc phòng, chống dịch bệnh.
Thứ tư, khi có tin báo, tố giác, phản ánh từ cơ quan, tổ chức, cá nhân
Trường hợp có thông tin đáng tin cậy liên quan đến hành vi vi phạm pháp luật của người hoặc phương tiện đang tham gia giao thông, CSGT có quyền dừng xe để kiểm tra, xác minh theo quy định.
2. Yêu cầu pháp lý khi dừng và kiểm soát phương tiện
Theo Thông tư 73/2024/TT-BCA, hoạt động dừng và kiểm soát phương tiện giao thông phải bảo đảm:
- An toàn cho người thi hành công vụ và người tham gia giao thông
- Đúng quy định pháp luật, công khai, minh bạch
- Không gây cản trở hoặc ùn tắc giao thông
- Khi đã dừng xe thì phải tiến hành kiểm tra, xử lý vi phạm (nếu có) theo đúng trình tự
Đối với từng điều kiện, hoàn cảnh cụ thể như kiểm soát tại điểm cố định, trạm CSGT hay trên đường cao tốc, pháp luật cũng quy định rõ về vị trí dừng xe, biển báo, rào chắn và phạm vi kiểm soát nhằm bảo đảm an toàn giao thông.
3. Hậu quả pháp lý khi bỏ chạy, không chấp hành hiệu lệnh dừng xe của CSGT
Việc không tuân thủ hiệu lệnh dừng xe thể hiện thái độ chống đối, cản trở hoạt động công vụ và tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn giao thông cho chính người vi phạm và những người xung quanh.
Theo quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ:
- Người điều khiển xe ô tô không chấp hành hiệu lệnh dừng xe của CSGT có thể bị phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng.
- Đồng thời, người vi phạm còn bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 01 tháng đến 03 tháng.
4. Quyền và nghĩa vụ của người lái xe khi CSGT yêu cầu dừng phương tiện
Quyền của người điều khiển phương tiện
Khi bị CSGT yêu cầu dừng xe, người lái xe có các quyền sau:
- Được thông báo rõ ràng về lý do dừng xe
- Được yêu cầu CSGT xuất trình giấy tờ, thẻ ngành theo quy định
- Được giám sát quá trình làm việc của CSGT bằng cách quan sát hoặc ghi âm, ghi hình (nếu không thuộc khu vực cấm và không cản trở hoạt động công vụ)
- Có quyền khiếu nại, tố cáo nếu cho rằng việc xử lý vi phạm không đúng pháp luật
Nghĩa vụ của người điều khiển phương tiện
Bên cạnh quyền lợi, người lái xe có các nghĩa vụ bắt buộc phải thực hiện:
- Chấp hành hiệu lệnh dừng xe, giảm tốc độ và dừng phương tiện đúng vị trí an toàn theo hướng dẫn
- Xuất trình đầy đủ các giấy tờ hợp lệ theo yêu cầu kiểm tra
- Thực hiện các yêu cầu hợp pháp của CSGT trong quá trình kiểm soát như: xuống xe, phối hợp kiểm tra điều kiện an toàn của phương tiện, kiểm tra nồng độ cồn, chất ma túy (nếu có căn cứ)
- Giữ thái độ hợp tác, tôn trọng, không cản trở hoạt động công vụ
Như vậy, việc nắm rõ khi nào CSGT được dừng xe kiểm tra hành chính giúp người dân hiểu đúng quyền và nghĩa vụ của mình, tránh tâm lý hoang mang hoặc hiểu sai về thẩm quyền của lực lượng chức năng. Đồng thời, đây cũng là cơ sở để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bản thân khi tham gia giao thông.
Mọi thắc mắc xin vui lòng liên hệ với chúng tôi:
Công ty Luật TNHH Apex Legal (Đoàn Luật sư tỉnh Quảng Trị)
Số điện thoại: 0969 481 635 (Luật sư Apex Legal)
Địa chỉ: C11 số 8, đường Hương Giang, phường Đồng Hới, tỉnh Quảng Trị
Website: https://luatsuhoidap.com
