Việc xô xát đánh nhau dẫn đến gây thương tích có thể phải chịu trách nhiệm hình sự về Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác nếu mức độ tổn hại vượt quá giới hạn cho phép. Khi bị truy cứu trách nhiệm hình sự, người có hành vi gây thương tích thường quan tâm rằng liệu có cơ hội được hưởng án treo hay không? Điều kiện nào để được hưởng án treo? Hãy cùng Luật sư Apex tìm hiểu nhé!
1. Cơ sở pháp lý và mức phạt đối với “cố ý gây thương tích”
Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác được quy định tại Điều 134 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017, năm 2025. Hành vi phạm tội này có nhiều khung hình phạt khác nhau, phụ thuộc vào tỷ lệ tổn thương cơ thể, công cụ, phương tiện sử dụng, và mức độ nguy hiểm của hành vi.
Đối với khung hình phạt cụ thể:
– Khung phạt nhẹ nhất: phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
– Khung phat cao hơn: phạt tù từ 02 năm đến 06 năm; từ 05 năm đến 10 năm; 07 năm đến 14 năm; 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân.
Ý nghĩa thực tiễn:
– Nếu hành vi phạm tội thuộc khung hình phạt có mức tối đa không quá 03 năm tù và người phạm tội đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định (như có nhân thân tốt, , có nơi cư trú hoặc nơi làm việc ổn định, không có tình tiết tăng nặng…), thì Tòa án có thể xem xét cho hưởng án treo.
– Ngược lại, trong trường hợp hành vi thuộc các khung hình phạt nặng hơn (ví dụ có mức cao nhất từ 07 năm tù trở lên) hoặc người phạm tội có nhiều tình tiết tăng nặng, không đủ điều kiện về nhân thân hay thái độ khắc phục hậu quả, thì sẽ không được xem xét hưởng án treo.
2. Điều kiện để được hưởng án treo
Căn cứ theo Điều 65 BLHS 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017, năm 2025; Nghị quyết 02/2018/NQ-HĐTP và Nghị quyết 01/2022/NQ-HĐTP thì Tòa án chỉ cho hưởng án treo khi đủ cả các điều kiện sau:
– Bị xử phạt tù không quá 03 năm.
– Có nhân thân tốt (là ngoài lần phạm tội này, người phạm tội chấp hành chính sách, pháp luật và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ của công dân ở nơi cư trú, nơi làm việc).
+ Đối với người đã bị kết án nhưng thuộc trường hợp được coi là không có án tích, người bị kết án nhưng đã được xóa án tích, người đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị xử lý kỷ luật mà tính đến ngày phạm tội lần này đã quá thời hạn được coi là chưa bị xử phạt vi phạm hành chính, chưa bị xử lý kỷ luật theo quy định của pháp luật nếu xét thấy tính chất, mức độ của tội phạm mới được thực hiện thuộc trường hợp ít nghiêm trọng hoặc người phạm tội là đồng phạm có vai trò không đáng kể trong vụ án và có đủ các điều kiện khác thì cũng có thể cho hưởng án treo.
+ Đối với người bị kết án mà khi định tội đã sử dụng tình tiết “đã bị xử lý kỷ luật” hoặc “đã bị xử phạt vi phạm hành chính” hoặc “đã bị kết án” và có đủ các điều kiện khác thì cũng có thể cho hưởng án treo.
+ Đối với người bị kết án mà vụ án được tách ra để giải quyết trong các giai đoạn khác nhau (tách thành nhiều vụ án) và có đủ các điều kiện khác thì cũng có thể cho hưởng án treo.
– Có từ 02 tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự trở lên, trong đó có ít nhất 01 tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại khoản 1 Điều 51 của Bộ luật Hình sự và không có tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự quy định tại khoản 1 Điều 52 của Bộ luật Hình sự.
Trường hợp có tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự thì số tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự phải nhiều hơn số tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự từ 02 tình tiết trở lên, trong đó có ít nhất 01 tỉnh tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại khoản 1 Điều 51 của Bộ luật Hình sự.
– Có nơi cư trú rõ ràng hoặc nơi làm việc ổn định để cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giám sát, giáo dục.
Nơi cư trú rõ ràng là nơi tạm trú hoặc thường trú có địa chỉ được xác định cụ thể theo quy định của Luật Cư trú mà người được hưởng án treo về cư trú, sinh sống thường xuyên sau khi được hưởng án treo.
Nơi làm việc ổn định là nơi người phạm tội làm việc có thời hạn từ 01 năm trở lên theo hợp đồng lao động hoặc theo quyết định của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.
– Xét thấy không cần phải bắt chấp hành hình phạt tù nếu người phạm tội có khả năng tự cải tạo và việc cho họ hưởng án treo không gây nguy hiểm cho xã hội, không ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
3. Những yếu tố quan trọng để Tòa xem xét áp dụng án treo cho vụ “đánh nhau gây thương tích”
Khi xem xét có hay không áp dụng án treo đối với người phạm tội trong các vụ đánh nhau gây thương tích, Tòa án sẽ đánh giá toàn diện nhiều yếu tố một cách khách quan và chủ quan liên quan đến hành vi phạm tội, hậu quả, nhân thân và thái độ khắc phục. Cụ thể gồm:
3.1. Tỷ lệ thương tật của bị hại (kết quả giám định y khoa)
Đây là căn cứ quan trọng nhất để xác định khung hình phạt. Tỷ lệ thương tật càng cao thì khung hình phạt càng nặng. Nếu tỷ lệ thương tật dẫn đến mức án có khung hình phạt trên 03 năm tù, người phạm tội không thể được hưởng án treo.
Ngược lại, nếu thương tật nhẹ, thuộc khung hình phạt tối đa không quá 03 năm tù, Tòa có thể xem xét án treo nếu đáp ứng đủ các điều kiện khác.
3.2. Vai trò và tính chất hành vi
Tòa sẽ xem xét người phạm tội đóng vai trò gì trong vụ việc như là chủ mưu, sử dụng vũ khí hay là hành vi man rợ.
– Nếu có tính chất côn đồ, sử dụng hung khí, hành vi man rợ hoặc gây hậu quả nghiêm trọng, đó là tình tiết tăng nặng, giảm khả năng được án treo.
– Nếu vụ việc xuất phát từ mâu thuẫn nhỏ, xô xát bột phát, phạm vi ảnh hưởng hẹp, thì đây có thể được xem là tình tiết giảm nhẹ.
3.3. Thái độ khắc phục hậu quả và quan hệ với bị hại
Việc tự nguyện bồi thường thiệt hại, xin lỗi công khai, hòa giải hoặc được bị hại rút yêu cầu bồi thường là các yếu tố giảm nhẹ rất quan trọng, thể hiện thái độ ăn năn, hợp tác và mong muốn khắc phục hậu quả.
Những yếu tố này giúp Tòa án cân nhắc cho hưởng án treo thay vì buộc chấp hành hình phạt tù giam.
3.4. Nhân thân và hoàn cảnh của người phạm tội
– Người chưa có tiền án, tiền sự, có nhân thân tốt, công việc ổn định, hoặc là lao động chính trong gia đình,
– Có người thân, tổ chức, chính quyền địa phương cam kết giám sát, giáo dục trong thời gian thử thách.
4. Ví dụ minh họa
Trường hợp 1 (có khả năng hưởng án treo): Người A trong một vụ đánh nhau gây thương tích nhẹ (tỷ lệ 12% — thuộc khung 6 tháng – 3 năm), rất ăn năn, tự nguyện bồi thường toàn bộ chi phí điều trị, chưa từng có tiền án, có việc làm ổn định → có thể được Tòa cho hưởng án treo nếu Tòa thấy không nguy hiểm cho xã hội.
Trường hợp 2 (khó/không được án treo): Người B dùng hung khí, gây thương tích nặng (tỷ lệ >61% hoặc làm chết người), hoặc thuộc khung hình phạt 7–14 năm → không thuộc đối tượng được án treo.
5. Cần làm gì để tăng khả năng được hưởng án treo?
Việc xin hưởng án treo không chỉ phụ thuộc vào mức độ hành vi và hậu quả, mà còn ở cách người phạm tội thể hiện thái độ, chuẩn bị hồ sơ và chứng cứ chứng minh nhân thân. Để tăng cơ hội được Tòa án xem xét cho hưởng án treo, người phạm tội (hoặc người thân) nên chú ý những điểm sau:
– Thể hiện ăn năn, thành khẩn: khai báo đầy đủ, nhận trách nhiệm nếu có.
– Bồi thường thiệt hại, hòa giải với bị hại: biên bản thỏa thuận bồi thường, cam kết khắc phục hậu quả. Đây là tình tiết giảm nhẹ rất hữu ích.
– Thu thập tình tiết giảm nhẹ khác: như bị xúi giục, phạm trong trạng thái bị ép buộc, hoặc có công với cộng đồng…
– Liên hệ luật sư bào chữa: luật sư sẽ giúp chuẩn bị chứng cứ, lập luận nhân thân, trình bày trước Tòa để xin án treo.
6. Trường hợp Tòa không cho án treo thì sao?
– Nếu Tòa án tuyên mức phạt tù trên 3 năm hoặc người phạm tội có tình tiết tăng nặng, nhân thân xấu, thì không được hưởng án treo. Trong trường hợp này, người phạm tội phải chấp hành hình phạt tù giam theo bản án.
– Tuy nhiên, vẫn có thể kháng cáo nếu có căn cứ mới, hoặc xin giảm án, tha tù trước thời hạn khi cải tạo tốt, bồi thường đầy đủ và chấp hành tốt nội quy trại giam. Những thủ tục này tương đối phức tạp, vì vậy nên nhờ luật sư hỗ trợ để được tư vấn và bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
Người phạm tội đánh nhau gây thương tích có thể được hưởng án treo nếu mức án thuộc khung không quá 03 năm tù và đáp ứng đầy đủ các điều kiện về nhân thân tốt, có nhiều tình tiết giảm nhẹ, nơi cư trú rõ ràng và Tòa án xét thấy không cần thiết phải cách ly khỏi xã hội.
Lưu ý:
Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo thông tin pháp luật tổng quát, không thay thế cho tư vấn pháp lý cụ thể. Mỗi vụ việc có đặc điểm riêng như tỷ lệ thương tật, hoàn cảnh phạm tội, thái độ khắc phục hậu quả và nhân thân người phạm tội. Do đó, để có đánh giá chính xác và hướng xử lý phù hợp, người liên quan nên liên hệ luật sư để được xem xét hồ sơ, hướng dẫn thu thập chứng cứ, soạn thảo đơn xin giảm nhẹ hoặc đề nghị hưởng án treo đúng quy định pháp luật.
Mọi thắc mắc xin vui lòng liên hệ với chúng tôi:
Công ty Luật TNHH Apex Legal (Đoàn Luật sư tỉnh Quảng Trị)
Số điện thoại: 0969 481 635 (Luật sư Apex Legal)
Địa chỉ: C11 số 8, đường Hương Giang, phường Đồng Hới, tỉnh Quảng Trị
Website: https://luatsuhoidap.com/
