Trong các vụ tai nạn giao thông, hành vi gây tai nạn rồi bỏ chạy không chỉ vi phạm đạo đức xã hội mà còn kéo theo những hậu quả pháp lý đặc biệt nghiêm trọng. Đây là vấn đề được pháp luật Việt Nam xử lý rất nghiêm nhằm bảo vệ tính mạng, sức khỏe và quyền lợi hợp pháp của người bị nạn.
1. Thế nào là gây tai nạn giao thông rồi bỏ chạy?
Gây tai nạn giao thông rồi bỏ chạy là hành vi của người điều khiển phương tiện sau khi gây ra tai nạn không dừng lại, không cứu giúp người bị nạn, không ở lại hiện trường hoặc không trình báo cơ quan có thẩm quyền theo quy định.
Ngay cả trường hợp rời khỏi hiện trường với lý do cá nhân nhưng không quay lại trình diện, hành vi này vẫn có thể bị xem là bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm.
2. Trách nhiệm hành chính
Hành vi gây tai nạn giao thông rồi bỏ chạy được pháp luật xử lý nghiêm theo Nghị định số 168/2024/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, trừ điểm và phục hồi điểm giấy phép lái xe (có hiệu lực từ ngày 01/01/2025).
a) Đối với người điều khiển xe ô tô và các loại xe tương tự xe ô tô
Căn cứ khoản 8 Điều 6, người điều khiển xe ô tô, xe chở người bốn bánh có gắn động cơ, xe chở hàng bốn bánh có gắn động cơ và các loại xe tương tự xe ô tô sẽ bị phạt tiền từ 16.000.000 đồng đến 18.000.000 đồng.
b) Đối với người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy và các loại xe tương tự
Theo khoản 9 Điều 7, người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe mô tô và xe gắn máy sẽ bị phạt tiền từ 8.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng.
c) Đối với người điều khiển xe máy chuyên dùng
Căn cứ khoản 8 Điều 8, người điều khiển xe máy chuyên dùng sẽ bị phạt tiền từ 14.000.000 đồng đến 16.000.000 đồng.
d) Đối với người điều khiển xe đạp, xe đạp máy và các loại xe thô sơ khác
Căn cứ khoản 4 Điều 9 Nghị định 168/2024/NĐ-CP, người điều khiển xe đạp, xe đạp máy và các loại xe thô sơ khác sẽ bị phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng.
Mặc dù mức phạt tiền thấp hơn so với các loại phương tiện cơ giới, nhưng hành vi bỏ chạy sau khi gây tai nạn vẫn bị xem là vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ của người tham gia giao thông và có thể phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại dân sự theo quy định của pháp luật.
3. Trách nhiệm hình sự
Hành vi gây tai nạn giao thông, đặc biệt là gây tai nạn rồi bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn, không chỉ bị xử phạt hành chính mà còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 260 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
3.1. Trường hợp bị truy cứu trách nhiệm hình sự
Người tham gia giao thông đường bộ vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự khi gây ra một trong các hậu quả sau:
- Làm chết người;
- Gây thương tích hoặc tổn hại cho sức khỏe của người khác đạt tỷ lệ theo luật định;
- Gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản;
- Gây tai nạn rồi bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn.
3.2. Các khung hình phạt cụ thể
Khung hình phạt cơ bản:
Người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm nếu gây hậu quả như làm chết 01 người, gây thương tích nặng cho người khác hoặc gây thiệt hại tài sản từ 100.000.000 đồng trở lên.
Khung hình phạt tăng nặng:
Người phạm tội sẽ bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
- Gây tai nạn rồi bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn;
- Không có giấy phép lái xe theo quy định;
- Điều khiển phương tiện trong tình trạng sử dụng rượu, bia vượt mức cho phép hoặc sử dụng chất ma túy;
- Không chấp hành hiệu lệnh của người điều khiển hoặc hướng dẫn giao thông;
- Làm chết từ 02 người trở lên hoặc gây thương tích đặc biệt nghiêm trọng cho nhiều người;
- Gây thiệt hại lớn về tài sản.
Khung hình phạt đặc biệt nghiêm trọng:
Người phạm tội có thể bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm nếu gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng như làm chết 03 người trở lên, gây thương tích rất nặng cho nhiều người hoặc gây thiệt hại tài sản từ 1.500.000.000 đồng trở lên.
4. Nghĩa vụ bồi thường thiệt dân sự
Bên cạnh trách nhiệm hành chính hoặc hình sự, người gây tai nạn giao thông – kể cả trường hợp gây tai nạn rồi bỏ chạy – vẫn phải bồi thường thiệt hại dân sự theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015.
Căn cứ Điều 584 BLDS 2015, người gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác phải bồi thường, kể cả trong trường hợp vô ý. Việc bồi thường được thực hiện theo các nguyên tắc tại Điều 585 BLDS 2015, bảo đảm bồi thường toàn bộ, kịp thời; các bên có thể thỏa thuận mức và phương thức bồi thường.
Các khoản thiệt hại có thể bao gồm:
- Thiệt hại về sức khỏe (Điều 590 BLDS): chi phí điều trị, thu nhập bị mất, tổn thất tinh thần;
- Thiệt hại về tính mạng (Điều 591 BLDS): chi phí mai táng, cấp dưỡng, tổn thất tinh thần cho thân nhân;
- Thiệt hại về tài sản (Điều 589 BLDS): tài sản bị mất, hư hỏng và chi phí khắc phục.
Đối với hành vi bỏ chạy sau tai nạn, Tòa án có thể xem xét đây là tình tiết bất lợi, ảnh hưởng đến việc giảm nhẹ trách nhiệm và nghĩa vụ bồi thường. Việc chủ động khắc phục hậu quả, bồi thường sớm là yếu tố quan trọng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên và được xem xét trong quá trình giải quyết vụ việc.
Như vậy, gây tai nạn giao thông rồi bỏ chạy là hành vi vi phạm nghiêm trọng pháp luật, có thể dẫn đến xử phạt hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự và bồi thường thiệt hại dân sự. Việc không dừng xe, không cứu giúp người bị nạn không giúp tránh trách nhiệm mà còn làm tăng mức xử phạt. Khi xảy ra tai nạn, người tham gia giao thông cần bình tĩnh, ở lại hiện trường, hỗ trợ người bị nạn và hợp tác với cơ quan chức năng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình và người khác.
Mọi thắc mắc xin vui lòng liên hệ với chúng tôi:
Công ty Luật TNHH Apex Legal (Đoàn Luật sư tỉnh Quảng Trị)
Số điện thoại: 0969 481 635 (Luật sư Apex Legal)
Địa chỉ: C11 số 8, đường Hương Giang, phường Đồng Hới, tỉnh Quảng Trị
Website: https://luatsuhoidap.com
