Không phải mọi cuộc ly hôn đều xuất phát từ sự đồng thuận của cả hai bên. Trong nhiều trường hợp, người vợ quyết định chấm dứt hôn nhân trong khi người chồng vẫn mong muốn hàn gắn. Vậy theo pháp luật hiện hành, người chồng còn quyền hay cơ hội nào để giữ gìn mái ấm? Bài viết dưới đây phân tích rõ các giới hạn và cơ chế pháp lý liên quan.
1. Vợ có quyền ly hôn đơn phương không?
Căn cứ theo Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, khi mà một bên muốn ly hôn, Tòa án sẽ xem xét căn cứ:
- Có căn cứ cho hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ/chồng, khiến hôn nhân rơi vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích hôn nhân không đạt được;
- Vợ hoặc chồng bị Tòa án tuyên bố mất tích;
- Một bên mất khả năng nhận thức, làm chủ hành vi, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do người kia gây ra, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tinh thần, tính mạng.
2. Quy trình ly hôn đơn phương
Theo quy định tại Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, trình tự thủ tục ly hôn đơn phương được thực hiện như sau:
Bước 1: Nộp đơn khởi kiện trực tiếp hoặc gửi qua dịch vụ bưu chính đến Tòa án nhân dân cấp Khu vực nơi cư trú của người bị yêu cầu ly hôn.
Bước 2: Sau khi nhận đơn ly hôn đơn phương, Tòa án thông báo cho người khởi kiện nộp tạm ứng án phí trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được giấy báo của Tòa án về việc nộp tiền tạm ứng án phí.
Bước 3: Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày thụ lý vụ án, thẩm phán sẽ thông báo thụ lý vụ án bằng văn bản cho nguyên đơn và bị đơn. Đồng thời, phân công thẩm phán thụ lý vụ án.
Bước 4: Tham dự các buổi hòa giải và công khai chứng cứ tại Tòa án
Bước 5: Mở phiên tòa sơ thẩm giải quyết ly hôn đơn phương.
Bước 6: Thẩm phán ban hành bản án giải quyết thủ tục ly hôn đơn phương.
3. Chồng có cơ hội hàn gắn mối quan hệ theo pháp luật hay không?
Thứ nhất, chồng chứng minh rằng cuộc hôn nhân này chưa đến mức trầm trọng
Theo Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, Tòa án chỉ chấp nhận yêu cầu ly hôn đơn phương khi đã hòa giải không thành và có căn cứ chứng minh hôn nhân đã rơi vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích hôn nhân không đạt được.
Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã làm rõ hơn nội hàm của cụm từ “vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ chồng”. Theo đó, các hành vi như bạo lực gia đình, lăng mạ xúc phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm, giữa vợ và chồng; cản trở việc thực hiện quyền, nghĩa vụ của nhau; bất bình đẳng trong đối xử; hoặc những hành vi làm cho hôn nhân không thể tồn tại là căn cứ để Tòa án xác định tình trạng hôn nhân đã trầm trọng.
Những vi phạm này phải được chứng minh bằng tài liệu, chứng cứ cụ thể (như tin nhắn, video, biên bản công an, kết luận giám định, lời khai nhân chứng…). Khi các điều kiện trên được đáp ứng, Tòa án có cơ sở pháp lý để chấp nhận yêu cầu ly hôn đơn phương theo đúng quy định pháp luật hiện hành.
Như vậy, nếu người chồng chứng minh được rằng vợ chồng vẫn còn giao tiếp, mâu thuẫn có thể khắc phục và không hề có hành vi bạo lực hay vi phạm nghiêm trọng, Tòa án có cơ sở để nhận định hôn nhân chưa “trầm trọng” theo luật. Khi đó, yêu cầu ly hôn đơn phương của người vợ có thể chưa được chấp nhận vì hôn nhân vẫn còn khả năng hàn gắn.
Thứ hai, chồng chủ động hòa giải và phục hồi quan hệ hôn nhân
Dựa trên tinh thần tại Điều 397 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, người chồng có nguyện vọng duy trì hôn nhân cần thể hiện rõ thiện chí hòa giải và nỗ lực khắc phục mâu thuẫn.
Theo đó, chồng nên chủ động trao đổi với vợ một cách ôn hòa, làm rõ nguyên nhân phát sinh bất đồng và thể hiện thái độ nghiêm túc trong việc điều chỉnh hành vi, trách nhiệm gia đình. Trong quá trình Tòa án tiến hành hòa giải, chồng cần hợp tác đầy đủ, trình bày rõ mong muốn đoàn tụ, đồng thời đưa ra các giải pháp cụ thể nhằm cải thiện quan hệ hôn nhân. Những hành động thiện chí, nhất quán này sẽ là cơ sở để Thẩm phán xem xét khả năng đoàn tụ của vợ chồng và cân nhắc việc chưa chấp nhận yêu cầu ly hôn đơn phương của người vợ.
Nếu sau hòa giải, hai bên thống nhất đoàn tụ, Thẩm phán sẽ ra quyết định đình chỉ giải quyết yêu cầu ly hôn, qua đó bảo đảm quyền lợi của gia đình và thúc đẩy việc khôi phục đời sống hôn nhân.
Như vậy, dù pháp luật cho phép ly hôn như một giải pháp cuối cùng, nhưng luôn đề cao việc hòa giải và tạo cơ hội để vợ chồng gìn giữ sự bền vững của gia đình. Khi mỗi bên thể hiện thiện chí, trách nhiệm và sự tôn trọng đối với giá trị hôn nhân, đặc biệt là vì quyền lợi của con trẻ, thì mọi mâu thuẫn đều có thể được nhìn nhận thấu đáo và khắc phục đúng hướng. Đó cũng là mục tiêu nhân văn mà pháp luật hướng tới: bảo vệ gia đình, thúc đẩy đoàn tụ và chỉ chấm dứt hôn nhân khi thật sự không còn khả năng cứu vãn.
Mọi thắc mắc xin vui lòng liên hệ với chúng tôi:
Công ty Luật TNHH Apex Legal (Đoàn Luật sư tỉnh Quảng Trị)
Số điện thoại: 0969 481 635 (Luật sư Apex Legal)
Địa chỉ: C11 số 8, đường Hương Giang, phường Đồng Hới, tỉnh Quảng Trị
Website: https://luatsuhoida
